Hałabałowy Kącik Wiedzy

Hałabałowy Kącik Wiedzy

Na naszej stronie internetowej będzymy prowadzić rubrykę psychologiczną "Hałabałowy Kącik Wiedzy" dla rodziców, nauczycieli i dzieci.
Cyklicznie będą tu zamieszczane interesujące materiały z dziedziny szeroko pojętej psychologii.
Zapraszamy wszystkich zainteresowanych!

„Znowu jestem zły!” – Czyli o tym, czym jest złość i jak pomóc dziecku poradzić sobie z tą emocją

Dzieciom często trudno jest samodzielnie poradzić sobie ze złością, gdyż nie wypracowały jeszcze skutecznych narzędzi wyciszania trudnych emocji – złość jest zaś jedną z najbardziej intensywnych. Dziecko nie rozumie czasem zasad życia społecznego, dlatego może wyrażać swój gniew nieadekwatnie do okoliczności. Złość pojawia się u przedszkolaków szczególnie w sytuacjach, w których coś idzie nie po ich myśli lub w momentach, w których próbują wymusić na rodzicach bądź nauczycielach własne zdanie. Szczególnie u starszych dzieci, które stają się coraz bardziej samodzielne, wyraźna staje się również potrzeba autonomii i decydowania o sobie. Stąd pojawiać się może u nich tendencja do testowania granic i wymuszania coraz większej niezależności. Trudności może również sprawiać udowodniony przez Piageta tzw. egocentryzm dziecięcy czyli nieumiejętność przyjęcia przez dziecko perspektywy drugiej osoby. Bardzo ważne jest zatem wspieranie przedszkolaka w tym pełnym społecznych i emocjonalnych wyzwań wieku.

W jaki sposób rodzice mogą pomóc przedszkolakowi ze złością?

• Dawać dziecku wybór odpowiedni do wieku, co prowadzi do wzrostu jego motywacji. Rodzice powinni pozwolić dziecku decydować np., którymi zabawkami chce się bawić, jakie książki chce czytać czy który plac zabaw wybiera. Czasami maluch może czuć się przytłoczony zbyt wieloma możliwościami, warto więc ograniczyć wybór do dwóch rzeczy.
• Okazywać dziecku szacunek nie tylko przez dobór słów, ale i sposób ich wypowiadania (ton głosu, gesty).
• Zostawiać dziecko pod opieką innych, ale też spędzać z nim czas każdego dnia i poświęcać niepodzielnie uwagę.
• W miarę możliwości przygotowywać dziecko wcześniej na różne zmiany i nowe sytuacje.
• Dawać dziecku tyle niezależności, ile jest w stanie bezpiecznie wykorzystać. Poszerzać zakres niezależności, jeśli dziecko dobrze radzi sobie z używaniem swojej wolności i odpowiedzialności np. dotrzymuje obietnic.
• Nagradzać za postępowanie w obrębie ustalonych granic. Informować o konsekwencjach i braku poszanowania granic (może to być np. zakończenie zabawy). Wykazywać się konsekwencją za każdym razem, gdy dziecko złamie ustaloną zasadę. Wzmacnia to poczucie bezpieczeństwa u dziecka, ponieważ wie ono, czego może się spodziewać.
• Autorytet budowany na strachu nie jest prawdziwym autorytetem. Surowe kary np. fizyczne zachęcają dziecko do robienia rzeczy zakazanych przez rodziców – w ukryciu, co może stanowić dla niego zagrożenie.
• Bawić się w robienie rzeczy na czas, kiedy rodzicowi bardzo zależy na tym, żeby zostały zrobione szybko.
• Wprowadzać podział obowiązków.
• Nie oczekiwać natychmiastowych sukcesów i nie krytykować wysiłków czy chęci dziecka.[1]
• Warto wydzielić w mieszkaniu dla dziecka „kącik złości” wyposażony w materiały sensoryczne, poduszki, kocyk, matę do tupania, gniotki itp. Będzie to miejsce, w którym dziecko bezpiecznie będzie mogło poradzić sobie ze swoimi emocjami.
• Dbać o przytulanie, głaskanie dziecka w trudnych dla niego momentach – pamiętajmy, że nawet starsze dzieci potrzebują od rodzica tego typu fizycznego kontaktu.
• Dostrzegać sukcesy dziecka, stosować wzmocnienia pozytywne, pochwały, doceniać wysiłek włożony w wykonywanie zadań.
• Można wprowadzić określony plan dnia: dodać wspólną poranną gimnastykę, a wieczorem skupić się na wyciszaniu: czytanie bajek, relaksacyjna muzyka…
• Dbać o wspólne spędzanie czasu z dzieckiem – wzmacnia to jego poczucie własnej wartości i pozwala na podtrzymywanie emocjonalnej więzi między rodzicem a przedszkolakiem.

Styl wychowania w rodzinie i jego wpływ na funkcjonowanie dziecka

Rodzina jest pierwszą grupą społeczną, którą poznaje dziecko. To od rodziców dziecko uczy się, jak nawiązywać relacje z innymi ludźmi. Rodzina wpaja również pierwsze zasady i normy społeczne. To, w jaki sposób rodzice rozmawiają z dzieckiem będzie miało wpływ na jego samoocenę, poziom zaufania do innych czy poczucie bezpieczeństwa. Proces wychowania ma więc ogromne znaczenie.

W ujęciu klasycznym w psychologii wyróżnia się trzy style wychowania. Są to:

1. Styl autokratyczny
2. Styl liberalny
3. Styl demokratyczny

Poniżej przedstawiony został opis każdego z nich.

Jak widać, każdy ze stylów wychowania niesie ze sobą określone konsekwencje dla dziecka. Najbardziej pożądanym stylem jest demokratyczny. Rodzic wychowujący dziecko w ten sposób zapewnia maluchowi „dobry start”. Uczy go rozpoznawać emocje, wpaja mu zasady funkcjonowania w społeczeństwie, przez co dziecku łatwiej jest odnaleźć się w grupie rówieśniczej. Osobowość dziecka wychowywanego w tym stylu będzie rozwijać się prawidłowo i harmonijnie.

Pamiętajmy, że najważniejszym zadaniem rodziny jest zapewnienie dziecku bezpieczeństwa i bliskości. Dziecko wychowywane w ciepłej, spokojnej atmosferze będzie z odwagą wchodziło w życie. Rodzina powinna być dla niego azylem, bezpiecznym miejscem. Dziecko wychowane w stylu demokratycznym, otrzymujące od rodziców wsparcie i akceptację będzie chętniej i pewniej uczyło się oraz poznawało świat. Warto podkreślić, iż rodzina ma wielki wpływ nie tylko na dziecko, ale również na dorosłego, którym kiedyś to dziecko się stanie.